Ippassaq Narsami innuttaasunik naapitsineq nuannivissoq qutsateqarfigaara – Qujanarsuaq peqataasunut immersueqataalluartunut tamanut.
Inuit tikillugit oqaloqatigalugit aqqutissaq nalorninaallisaraaq
Category: Uncategorized
Innuttaasuunik naapeqateqarnerit, Kujataani
SIAMMARTERSIUK
Asasakka nunaqqatit.
Maanna Siumut sinnerlugu kujataaniippunga pilersaarutit malillugit aqagu 17. Februar Narsamukassallunga Narsap katersortarfiani unnukkut 19:00 innuttaasunik naapitsissalluta.
Marlunngorneq 18. Februar unnukkut 19:00 Qaqortup Katersertarfiani innuttaasunik naapitsissaagut.
Qaallusi oqalliseqatigiartortigut – Pingaarnertut qulequtaq ima nipeqartoq oqallissaarutigalugu:
Inuiaqatigiit qanoq ittut pilersikkumavagut – Kiisalu ineriartorneq qanoq ittoq? Kikkut pilersitaat?
Silap naakkissappatigut pingasunngorneq 19. Februar Nanortalik tikittussaassavarput.
Takunissarsi qilanaaralugu.
Kinaassuserput pingaartillugu ataatsimoorfigisigu
Kinaaassuserput sanngiillisarnagu nukittorsagassaraarput, nukittulluta nunarsuarmioqataassagutta nammineq pitsinnik naleqartitatsinnillu aallussinerput annertusarneqartuartariaqarpoq. Inuiattut ima ikitsigaagut suulluunniit pigisavut kinaassutitsinnut inuiaassutitsinnullu iluaqutaasut tamarmik nukittorsarneqartuartariaqarlutik. Partiilersornerujussuup sanngiillisarlutalu ajorsartussanngortissanngilaatigut.
Nunarsuarmi inuttaaqataasugut tamattaalluta 7,8 milliard-iuvugut. Issittumi inuiaat najugaqartut tamarmik 4 millionit missarluinnaaniilluta, taakkunanngalu naggueqatigiit Inuit 160.000-it missaannaaniilluta. Imaappoq procentinngorlugu nunarsuarmi inuiappassuit akornanni naggueqatigiit Inuit 0,00002%-iuvugut – kisitsisinngortitsinerup takussutissaqartippaatigut malugineqangaarnata inuiattut naleqartitavut, kulturerput, oqaatsivut kinaassutsitta tunngavigisaat tammariaannaasut. Taamaammat isumaqarpunga Inuit issittormiut kattuffiannut ICC-mut aningaasaliissutinut ukiuni tulliuttuni annikillisaanerit allanngortinneqartariaqartut. Aatsaat taamak pingaaruteqartigaaq inuiattut naleqartitatsinnik nukittorsaalluta ataatsimoornissarput.
Inuit naggueqatigiit nunarujussuarmi siammarluta inuuvugut amerlasoorpassuartigut assigiinnik inuuniarnikkut tunngaveqarluta, atugassaqarluta, kinaassuseqarluta kiisalu minnerunngitsumik erloqissuteqarluta aporfeqartarlutalu. Aporfivut erloqqissutivullu initusaqaat taakkuummatami kiilliit isaannit isiginiarneqartaqisut. Pikkoriffivut; sanngisuunerput qamuunalu ilukkut nukittulluinnassuserput kiap eqqartussavaa avissaartuuffissanut ukkassineq nittarsaanneqartuarpat?
2020-imut aningaasanut inatsit Novemberip 21-iani 2019-mi amerlanerussuteqartunit akuersissutigineqarpoq, taamaalillunilu inuiaat kalaallit ukiumut tulliuttumut aningaasanut inatsisissaqalersillugit, Nunatsinni ineriartorneq uningani ingerlaqqissinnaanngorpoq, ineriartorneq immaqa tamarmik isumaqataaffiginngisaat tamalli oqartussaaneranni tunngaviit atukkavut taamaapput amerlanerussuteqarnikkut alloriarfiit aaliangerneqartarmata.
Naalakkersuinermilli suliaqarluni sulinermi suliassat ajornarnerpaat ilaat, tassaajuartarpoq naaperiaatitsiniarnerni illuatungeriit imminnut qimaariarfeerutsillutik manngertiinnarlutik inissisimaleraangata qanoq ililluni oqimaaqatigiissaarinissaq – aningaasat killeqartut iluanni, piumasarpassuillu akornanni. Tamattami ilisimalluinnarparput ataasiakkaatut piumasavut tamakkerlugit pisinnaasanngikkigut.
Piffissami sivitsortumi politikkikkut inuiattullu aqqut ingerlavigisarput naaperiaanermik ataatsimoorusussutsimillu ajattuisutut ittoq uagut kisitta iluarsisassaraarput, kiap siulliulluni assamminik isaassinissaa utaqqineqartutut ippoq. Amerlanerussuteqarnissaq kisiat eqqarsaatiginagu inuiattulli tamatta ataatsimoornerulluta aqqutissatsinnik ilusilersueqatigiinnikkut, partiimit suminngaaneerneq kisiat qarasarmiorinagu inuiattulli ataatsimoorfivut nukittunerungaartut ataatsimoorfigalugit. Tassaniissoraaralu naleqartitatsinnik pingaartitsinerulluta ineriartornermik ilusilersuinissaq. Qallikkut atukkavut ineriartornermut kisiisa uuttortaatiginagit ilorlikkulli atukkat aamma pingaartillugit. Politikki akerassarsiorfiginagu amerlanerpaalli ataatsimuussutsimik misigitinnissaat angujumallugu. Aqqutit ingerlavigiumasat assigiinngissinnaasaraluartut tamatta siunnerfipput ataasiuvoq tamattami kissaatigaarput nuna asasarput ataqqinassusilimmik nunarsuarmioqataassasoq, tamatta kissaatigaarput nunatta inui pitsaasumik atugassaqarlutik tulluussimaaruteqarlutik toqqissisimallutillu nunarput najussagaat.
ICC-ip siunissaa pillugu ataatsimut siunnerfiliisa
Tunngavilersuutillu qulaani taakkartorneqartut uteqqinnagit ICC-mut aningaasaliissutit aningaasanut inatsimmi ikilisaaffiginiarneqartut immikkorluinnaq nalilersuiffigineqaqqittariaqartutut isigaakka, tulluartuusorinngilara ukiorpassuarni suleqatigiinnerup pitsaasorpassuarnik inerititaqarfiusup aningaasanik ikilisaanerup malitsigisaanik unittoortinniarneqassappat, pingaartumik nunatta siulittaasuuffimmik tigusinissaa 2022-imi pisussaq eqqarsaatigalugu.
Siuaagut tassannga aallaaveqarput – Naggueqatigiippugut – assigiinnik inuuniarnikkut aqqusaagaqarsimalluta, assigiinnik oqaluttuarisaanikkut tunuliaqutaqarluta kiisalu amerlasoorpassuartigut assigiinnik aporfeqarlutalu unammilligassaqartut. Taamaammat nammineq kinaassuserput pingaartillugu pisa, nunanut naleqqussarfigisinnaanngisatsinnut kisiat sammijunnaarluta.
Qanortoq ukioq aallartisimaligarput manna politikkikkut naaperiaasinnaassuseqarluta piumassuseqarfigigisigu, ungaannaq isiginata – ukiunulli arlariinnut siumut sammisumik naaperiaaqatigiinnernik isumaqatigiissuteqarluta, Nunatsinneersumillu ICC-mi siulittaasoqalernissaa atorluarlugu Nunarput avammut kusanartumik maligassiuerpalaartumillu nittarsaatsigu – aamma nalunannginnatsigu Nunatsinni angusimasagut kusanartorpassuit naggueqatitsinnut uagutsinnullumi iluaqutaajumaartut.
Inussiarnersumik Inuulluaqqusillunga,
Vivian Motzfeldt,
Siumut
Savalimmiut, Nunat Avannarliit Killiit ataatsimiinnerat, januar 2020
KNR, 24. januar 2020: Vivian: Siuttoq tusarnaarsinnaasariaqarlunilu naaperiuteqarsinnaasariaqarpoq
Kalaallisut uani atuarneqarsinnaavoq:
https://knr.gl/kl/nutaarsiassat/vivian-siuttoq-tusarnaarsinnaasariaqarlunilu-naaperiuteqarsinnaasariaqarpoq
Kan læses på dansk her:
https://knr.gl/da/nyheder/vivian-en-leder-skal-kunne-lytte-og-gå-på-kompromis
Avissaartuunneq pinnagu – ataatsimoorneq toqqartigu!
Matumuuna nalunaarutiginiarpara tulliani Siumut ataatsimeersuarnissaanut siulittaasunngorniuunnermut sassarnissara nalornissutiginngivillugu siunniukkakku.
Siullertut isumaqarpunga inuiaat qanoq ikitsiginerput eqqarsaatigissagaanni avissaartuunneq tassungalu nukinnik atuineq annertuallaalersimasoq ataatsimoornermik misigineq taassumallu nukittorsarnissaannut iliuutsit massakkut pisariaqartinneqarnerpaatut isigaakka. Inatsisartuni, partiip iluani, nunap immikkoortuini inuiaat taamak ikitsigaluta akissaqanngilagut avissaartuutissalluta – ataatsimoortariaqarpugut. Namminiilivinnissatsinnut suliat pingaartikkutsigit – ajugaaqatigiittariaqarpugut, ikioqatigiittariaqarpugut – inuiaammi avissaartuussimasut namminiilivissinnaanngillat – inuiaat avissaartuussimasut tamatigut ajugaaffigiuminarnerusarput. Taamaammat ingerlatsinitsinni sapinngisamik amerlanerpaat isumaannik tusarnaarsinnaassuseqarluni, isummanik naapisitsiniaaneq sapinngisamik amerlanerpaat tunuliaqutsiinissaannik sulissuteqarneq piumassuseqarfigilluarlugu ingerlanneqartariaqarpoq.
Inuiaat ikittunnguuvugut – manngertiinnarlunilu nikeriarnaveersaarneq inuiaqatigiinnut kikkunnulluunniit iluaqutissiineq ajorpoq.
Piffissanngorpoq sorpassuartigut avissaartuunnissamut tunngavissiarineqarsimasut katersornissaat ataatsimuussutsimillu pilersitsinissaq.
Aapaattut inuiaat ataatsimoornerunissarput anguneqassappat – assigiinnerusumik pineqarlutalu periarfissinneqartariaqarpugut. Sineriammi ineriartortitsinerup annertusarneqarnissaata pisariaqartinneqangaarnera miserratigineqarsinnaanngilaq. Soorunami pisarnitsitut Nuummi ineriartorneq ajunngitsumik ingerlanneqarnera ingerlaavartumik tapersersussavarput, kisianni aamma puigussanngilarput nunarput tamaat ineriartoqatigiippat tamanna nunatsinnut pitsaanerpaaginnarani aammali naapertuilluarnerusutut tamatsinnut misigititsissammat. Taamaammat pisortat suliffeqarfiutaannik sineriammut siammartitsinerunissaq pisariaqartinneqarpoq, naammassisaqarfiusumillu oqaasiinaatinnagu suliarineqartariaqarluni.
Pingujuattut ullumikkut nunatta kommuneqarfinnut agguataarneqarsimanera nalilersoqqissaarneqartariaqarpoq. Kalaallit qangaaniilli ileqqoraarput sumiiffitsinni pissutsit piviusut aallaavigalugit, sunniuteqaqataaffigisinnaallugit inooqatigiinnermi atukkavut pitsanngorsarniartarlutigit. Tamaammat tamatta isumaqataaffigisatsinnik Qaasuitsup Kommunea avinneqarpoq – aalajangikkat sumiiffimmut qaninnerusumi paasiuminarnersumik akisussaaffigineqartalernissaat anguneqartariaqarmat. Taamatullu nalilersuineq aamma Nunatta kangianut innuttaaqatitsinnut atortittariaqarparput – uanga qularinngilara tatigalugulu Tasiilami eqqaanilu innuttaasut inuunerminnut akisussaaffimmik annerusumik tigusinissaminnut piareeqqassut. Innuttaasummi akisussaaffiiarlugit, aalajangiisinnaanerlu taakkunannga ungasinnerulersillugu – aaqqinneqartariaqartunut akisussaaffimmik tigusinerunissaannik naatsorsuuteqarfigisinnaanngilagut. Ikioqatigiikkuttali, nunaqatigullu tatigigutsigit aamma pitsaasumik suliaqarsinnaasut qularinngilara. Kitaaniit suna tamarmi aqunneqartariaqartutut – immitsinnullu naalagarsuatut inissilluta pissanngilagut. Periuseq taanna uagutsinnut nunasiaanerup nalaani atortinneqarsimasoq nuannarinagu anigorniagarput nunaqqatitsinnut atortittariaqanngilarput. Tatigeqatigiinnikkut nuna manna ingerlanneqartariaqarmat.
Sisamaattut, inuiaat siunissamut neriuuteqarluarnissatsinnut tunngavissat ilaat tassaavoq Nunatta pisuussutaanik anneruleraluttuinnartumik atorluaaneq naleqarnerulersitsinerlu. Taamaammat imartatta pissarititaanik atorluaanerunissamut ilinniartitaanerit pitsanngorsarneqarlutillu aallunneqarnerujussuusariaqarput, aamma aningaasatigut pingaarnersiuisarnitsinni. Aalisarnermut tunngassuteqartut aaqqivigineqarnissaanni ineriartortitsiuarnissaq aallaaviusariaqarpoq, pisuussutigut nammineq pisaralugillu naleqarnerulersissinnaasavut inuussutissarsiornerup inerisarneqartuarnissaanut aallaaviusariaqarput, aamma Nunatta aalisagartassat nunat allat peqatigalugit aviffigeqatigisartakkagut – piujuartitsinermik toqqammeveqarluni aalisarneqassapput illuatungeriillu naligiittut imminnut isiginerannik suleqatigiinneq aallaaveqartariaqarpoq. Imaanngilaq Nunatta siornatigut aalisagartassiissutit aalisarnissaannut nukissaqarsimanngimmat, taava pissusissamisoortumik pisassatsinnik ilanngartuiffigineqassasugut.
Tallimaattut, inuiattut kinaassutsitta taassumallu ataqqineqarluni inuiaqatigiillu ingerlanneqarneranni naleqalersinneqarluni inissisimasuunissaa tamanit pingaarnerpaatut isigaara. Inuiaat kalaallit namminneq nunaminni oqartussaassuseqarnerpaasutut inissisimajuarnissarput qulakkeerneqartariaqarpoq, imaanngitsoq arlaanni itissasugut nammineq nunagisatsinni allanit inagerneqarsimalluta. Taamaammat eqqaamassavarput sammivik ataasiinnaq aallaavigalugu ineriartortinneqassanngimmat, aamma sammivik ataasiinnaq sammivigalugu suleqateqassanngimmat: Nunarput kimmut sanilitsinnut naggueqatitsinnullu aamma suleqatissarsiornerunermik aallaaveqarluni ingerlanneqartariaqarpoq.
Tamakku ilaatigut aallaavigalugit Siumup tulliani ataatsimeersuarnissaani siulittaasunngorniuunnermut sassarnissara nalornissutiginngivillugu siunniuppara.
Inussiarnersumik inuulluaqqusillunga,
Vivian Motzfeldt
Siumut
Vivian Motzfeldt - Siulittaasup tullia siulleq, Siumut 