Category: Isummersuutit

Ullut 100-t qaangiussimalerput – Naalakkersuisooqatigiit sumut ingerlaniarpat?

All.: Vivian Motzfeldt, siulittaasup tullia siulleq

Inuiaqatigiittut ataqqinassuseqarluta ingerlaqqissagutta, ataatsimoorneq salliutissallugu ilikkartariaqarparput, oqaloqatigiinneq atulerlugu aamma naaperiaasinnaassuseqarneq piginnaaneqarfigalugu

Naalakkersuisooqatigiilersut qineqqusaarnermi neriorsuuterpassuatik qanoq periuseqarlutik piviusunngortissagaat suli pissangalluta utaqqivarput. Maannamut takujuminaappoq allannguineq, kikkullu tamat siuariarnerannik kinguneqartussamik qineqqusaarsimanerup neriorsuuterpassuaqarfiusimasup qanoq ilusilerniarneqarnera.

Qinersereernerup kingorna ileqquusarpoq Naalakkersuisunngortut ulluni 100-ni eqqissillutik sulinissaminnut periarfissinneqartarnerat, taamaaliornikkut Naalakkersuisuulersut eqqissillutik oqartussaaffigilikkatik pulaffigilertornissaannut periarfissaqartinneqarnerat pisarpoq. Maannali ullut taakku qaangiussimalerput – illuatungiliuttutullu pisussaaffivut malillugit sulinerput aallartissinnaanngorparput, tassa Naalakkersuisut sulinerat nakkutigissallugu pingaartumillu nunatta ingerlatitaanerani naalakkersuinikkut aqqutit eqqortut atorlugit neriorsuutaasimasut malersussallugit minnerunngitsumillu uagut nammitsinnik qanoq iliorumanitsinnik oqaluttuassalluta.

Qineqqusaarnermi sammisat

Qineqqusaarnermi qulequttat pingaarnertut inissisimasut annertuullu tassaasimapput Kuannersuarni aatsitassarsiornissamut, aalisarnermut kiisalu mittarfissuarnut tunngasuteqartut. Aamma nunami maani inuuniarnikkut oqinnerusumik atugaqarnissaq kiisalu atugartuussutsip qaffanneqarnissaa. Tamakkununnga aningaasat pisariaqartilluinnakkavut piumasaqarput nuna inuuffigisarput najuinnarnagu ineriartortillugu aningaasarsiorfigisariaqaripput.

Qineqqusaarneq inuit immikkut sernersorneqartariaqartut atugaannut imaannaanngeqisunut tupinnanngitsumik tunngasimaqaaq – qulequttalli pingaaruteqarluinnartut kivinneqartariaqarput, partiillu tamaasa akimorlugit tamatta iliuuseqarfigiumasavut  nunatta aningaasarsiornikkut assigiinngisitaartumik ingerlanneqartariaqarnerannik piumasaqarfigaatigut.

Qineqqusaareernerup kingorna naalakkersuisooqatigiilersut oqariartorfigaatigut aatsitassarsiornerup iluani ’nultolerance’ eqquteqqinneqassasoq, tamannalu ima paasineqartariaqarpoq suliniutit Kuannersuakkutut ittut tamarluinnarmik periarfissinneqassanngitsut.

Naalakkersuisooqatigiilersut aamma oqariartorfigaatigut nunatsinni tamarmi uuliasiorsinnaanermut periarfissat mattunneqarluinnartariaqartut.  Soorunami naalakkersuisooqatigiilersut amerlanerussuteqarnertik atorlugu taamatut mattussisinnaatitaapput – piumagunik. Unneqqarissagunilli taava oqaluttuuttariaqarpaatigut nunatta pissarititai atorluarlugit – inuiaat allat naligalugit – qanoq atuissanersugut, aningaasarsiornitta ineriartuutigisinnaasaanik, inuiattummi unittuuginnarnissarput allanillu anneruleraluttuinnartumik isumalluuteqaannalernissarput tamatsinnut akuersaarnartuunngimmat.

Iliuuseqartoqassasoq kissaatigaarput

Aamma unneqqarillutik oqaluttuuttariaqarpaatigut, assersuutigalugu nunatta kujataani qanoq pilersaaruteqarnerminnik. Qaqortup mittarfissaa Inatsisartunit aalajangiiffigineqareernikoq – suli piviusunngortinneqarnissaa kinguaraluttuinnartutut misinnarsivoq, aammami kikkut tassunga akerliulluinnartut naluneqanngillat – taakkulu maanna arlariinngorlutik naalakkersuisuni ilaasortanngornikuupput.  

Kujataani aalisakkerinermik ingerlatsinermi aamma nutaaliortoqarniarpasinngilaq, akerlianik aalisartitseqatigiit kujataani suliffissaqartitsinerpaat taakku periarfissaarutsikkiartuinnartitaasutut isikkoqarput – maannalu allatut ajornartumik Narsami tunisassiorfitsik matusimallugu. Taamaammat Naalakkersuisut kujataani periarfissanik sunik allanik nutaanik, aningaasarsiornerullu siuariartuutigisinnaasaanik pilersitsiniarpat? Ila ajoraluartumik pissutsit ernumanarsiartuaartutut isikkoqarput.

Taamatut ernumaammerneq annertuseriaannarpoq sapaatip akunnerata siuliani aviisimi atuarneqarsinnaasutut radiumilu tusaaneqarsinnaasutut Aningaasaqarnermut Naalakkersuisup inuussutissarsiutaasinnaasunik isumassarsianik nutaanik – Inuussutissarsiornermut Naalakkersuisoq suliassaqarfianik arsaarlugulusooq – tamanut siunnersoqqulluni (ikioqqulluni) suaaruteqarmat. Imaappa inuussutissarsiornermut tunngasuni akisussaaffik maanna Aningaasaqarnermut naalakkersuisup tigusimagaa – naalakkersuisooqataasut arsaarlugit? Imaluunniit imaappa Aningaasaqarnermut Naalakkersuisup qanoq iliuusissaaleqilluinnalerluni, Naalakkersuisooqatigiillu namminneq inuussutissarsiornikkut inerisaaneq nutaaq qanoq pilersissallugu nalulerluinnaqqissaaramikku, maanna kikkunnit tamanit siunnersoqqullutik saaffiginnittut?

Naapeqatigiiffissarpassuugaluarput

Siumut Inuit Ataqatigiillu tunngaviusumik naleqartitamikkut isummatigullu imminnut naapeqatigiiffissarpassuaqaraluarput. Qinersereernerup kingorna Naalakkersuisunngortitsinissaq pillugu oqaloqatigiinnerit aallartimmata naleqartitatigut immitsinnut qaneqaluta oqaloqatigiinnerit aallartippavut. Avissaarutituaraluguli uagutsinnit piumasaqaatigineqarmat Kuannersuarmut tusarniaanerup inatsisip atuuttup, tamatta akuerisimasatta, torersumik tamakkiisumillu naapertorlugu naammassineqassasoq. Tassanerpiaq ersarilluinnartumik ilisimatinneqarpugut Inuit Ataqatigiit qineqqusaarnermi neriorsuutigisimasartik attakkaat, tassalu Kuannersuarni suliniutip ingerlaannartumik unitsinneqarnissaa.

Maanna takuarput Siumup aallaqqaataaniilli oqariartuutigisaa malillugu inatsit naapertorlugu suliaq ingerlanneqartoq. Qujanarpoq tassani Naalakkersuisunngortut paasisimammassuk nunami inatsisit naapertorlugit ingerlanneqartumi asuli piumasaarsortoqarsinnaanngitsoq, qanorluunniit qineqqusaarnerup nalaani qinersisartunik uukapaatitsilluni uppertitsiniarsimagaluaraanni.

Aningaasanut inatsit

Aningaasanut inatsisissatut Naalakkersuisooqatigiit siunnersuutaat qimerluualaaraanni pingaarnertut qiviagassat tassaapput qineqqusaarnermi neriorsuutaasimasorpassuit qanoq ilusilersorniarneqarnersut – neriorsuutaasimasorpassuilli sunnguamilluunniit allannguiffigineqarniarnerannik ersittoqanngilluinnarpoq.

Qaleralinniat pakatsisimassaqaat qineqqusaarnermi  akitsuutip peerneqarnissaanik neriulersinneqarsimasut. Kujataani raajarniarnerup aallarteqqinneqarnissaanik neriulersinneqarsimasut ujariatsisimassaqaat, taamaaliortoqarnissaanimmi sunnguamilluunniit aningaasanut inatsisissatut siunnersuutigineqartumi ersittoqanngimmat. Allannguutaasinnaasut nassaarissagaanni allisitsiut angisooq atorlugu nassaarineqarsinnaapput. Tassaapput ICC-mut aningaasaliissutit kiisalu inuit pisinnaatitaaffiisa siunnersuisooqatigiiffiannut aningaasaliissutit qaffajallatsinneqarnerat.

Tunngaviusumik utoqqalinersianut aningaasat immikkoortinniarneqartut takusinnaavagut, tamannali allannguutitut taaneqarsinnaanngilaq. Siumup Naalakkersuisuutitaqarneraniilli sivisuumik suliarineqarlutik ingerlanneqarsimasut naammassisimasullu piviusunngortinneqarnissaannut aningaasanik illuartitsisoqarsimammat nuannaarutigiinnarsinnaavarput.

Aningaasanulli inatsit aningaasartuutissarpassuarnik imaqarpoq akerlianik aningaasarsiorfiusinnaasunik nutaanik tikkuussiffiunngilaq.  


Ataqqinassuseqarneq

Piumassuseqartoqartariaqarpoq oqaloqatigiinnissamut naaperiaanissamullu, inuiannut ineriartuutaasumik  alloriarnerit misinnassappata isummat nikeriarsinnaajunnaarsimasut nikisinneqartariaqarput. Siumumi naaperiaanerit annertuut isaattarsimavagut. Politikkip isumaa tassaniimmat, inuiaallu inooqataaffigisatta unittoortinneqannginnissaat qularnaarneqassappata oqaloqatigiinneq naaperiaanissamullu piumassuseqarneq sakkussani tamani pingaarnerpaajupput. Ilumoorsinnaanngilarmi nunami maani inuusugut isumaqalersikkiartuaarneqartuassagutta aningaasarsiornikkut allanik isumalluuteqarnerup qaffakkiartuaarnissaanik imalimmik inuuneqariartuinnassasugut.

Inuianni kikkunni tamani nammineersinnaassutsip sapinngisamik qaffasinnerpaaffissamiitsittuarnissaa qitiusarpoq, uagut allaanerunngilagut. Allanik isumalluuteqarneq ineriartornermik piviusumik malitseqarneq ajorpoq. Immitsinnut upperineq ataatsimoorfiusariaqartunilu ataatsimoorneq ilikkartariaqarparput, nunarsuarmi allatuulli ataqqinassusilimmik inooqataassagatta.

Sulilernissatsinnut qilanaarpunga

Qinigaaffiit uannut pingajussaat aallartikkaluttualerpoq

– Qujavunga suleqqinnissannut tunuliaqutserneqarama uannut isumaqangaarpoq

– Qinigaaffik qaangiuttoq Inatsisartunut siulittaasuuneq uannut politikkikkut annerusumik saqqummerfiunngitsoq qaangiuppoq

– Suliaq ataqqinartoq inuttut misilittakkanik annertuunik katersuiffiusoq qutsatigaara

– Tamatumuuna politikkikkut peqataaqqissinnaalernera qamanngavik qilanaarfigalugu ulloq aallartippara

– Tamannguassi ulloq nuannersumik atorisiuk

Asannittumik,

Vivian Motzfeldt,
Inatsisartunut ilaasortaq

Paartoq.gl allappoq: “Inatsisartuni Siulittaasuuneq akeqarpoq…”

Paartoq.gl-imi ullumi una atuarneqarsinnaavoq:

“Inatsisartunut siulittaasuuneq akeqarpoq. Atorfik ataqqinartoq, partiilersorfiunngitsoq, Inatsisartuni ilaasortat pitsaanerpaamik sullinneqarnissaannik qulakkeerinninniarfiusoq, Inatsisartullu suliaasa ataqatigiissaakkamik torersumillu suliarineqarnissaannik isumannaarinniffiusoq – tamatigut tassani inissimasumut qinersinerni qinersisit ikiliartuaarnerini kinguneqartarsimavoq – ataaseq eqqaassanngikkaanni.

Inatsisartunut qinerseriaaseq ullumikkut najoqqutarisarput 1999-imi inatsisinngorluni atulerpoq. Piffissami taamanerniilli Inatsisartunut siulittaasuusarsimasut tamangajaavimmik qinersinerup tulliini qinerneqartarnermikkut kinguariartuaannarput, ataaseq kisimi pinnani. 

1999-imiit maannamut Inatsisartuni Siulittaasuusarsimasut qinersinerup tulliani qanoq angusaqartarsimanersut misissoraanni, ima qinerneqartarnerat allanngorpoq:

Johan Lund Olsen, 1999-imi qaammatialunni Inatsisartuni Siulittaasuusoq
1999-imi 443-inik taaneqarpoq, qinersinerulli tulliani 247-inut apparput.

Ole Lynge, 1999-imiit 2000 ilanngullugu Inatsisartuni Siulittaasuusoq
1999-imi 173-inik taaneqarpoq, qinersinerulli tulliani 86-inut apparput.

Daniel Skifte, 2001-imi 2002-milu Inatsisartuni Siulittaasuusoq
1999-imi 1251-inik taaneqarpoq, qinersinerulli tulliani qinigassanngortinnani.

Jonathan Motzfeldt, 2002-imiit 2008-imut Inatsisartuni Siulittaasuusoq
2002-imi 709-inik qinerneqarpoq, 2005-imi 520-inut apparput kiisalu 2009-imi qinersinermi 91-inik taanneqarluni.

Ruth Heilmann, 2008-imiit 2009-imut Inatsisartuni Siulittaasuusoq
2005-imi 183-inik qinerneqarpoq, 2009-imi 142-inut apparput, kingornalu 2013-imi 111-inut apparsinnarlutik 2014-imi 110-inut apparput.

Josef Motzfeldt, 2009-imiit 2013-imut Inatsisartuni Siulittaasuusoq
2005-imi 1629-inik taaneqarpoq, 2009-imi 155-inut apparput, 2013-imilu qinigassanngortinnani.

Lars Emil Johansen, 2013-imiit 2018-imut Inatsisartuni Siulittaasuusoq
2005-imi 701-inik qinerneqarpoq, 2013-imi 400-inik qinerneqarluni 2014-imi 193-inut apparput.

Hans Enoksen, 2018-imi qaammatialunni Inatsisartuni Siulittaasuusoq
2018-imi 2531-inik taaneqarpoq 2021-imi 1471-inut apparput

Vivian Motzfeldt, 2018-imiit 2021-imut Inatsisartuni Siulittaasuusoq
2014-imi 153-inik qinerneqarpoq, 2018-imi 206-inut qaffapput 2021-imilu 237-inut qinersisai qaffaqqillutik. 

Taamaalilluni Inatsisartunut siulittaasuujunnaartussaq Vivian Motzfeldt kisiartaalluni Inatsisartuni siulittaasuusarsimasuni 1999-imiit 2021-imut, Inatsisartunut siulittaasuuffik tigummiarsimavaa, qinersinerup tullissaani qinerneqartarnermigut qaffariaatigalugu.”

https://paartoq.gl/2021/04/19/inatsisartuni-siulittaasuuneq-akeqarpoq/

Qujanaq tapersersuisunut tamanut

Inatsisartunut qinigaaqqippunga – Qujanaq tapersersuisunut tamanut. Qinigaaffik qaangiuttoq Inatsisartunut siulittaasuuvunga, suliaq ataqqinartoq tamatigit pitsaasumik paaseqatigiiffiusumillu sulineq tamanit uanni qitiusimavoq.

Nuannaarpunga suleqqinnissannut tunuliaqutserneqarama.

Qinersineq naammassivoq Siumut isigisumik sulineq aallartissinnaanngorpoq.

Asannittumik,

Vivian Motzfeldt

Uanga Vivian Motzfeldt piukkunnerpaavara.

Amerlanerit ilisimavaat siusinnerusukkut ukiuni amerlasuuni politikkikkut sulinermi Inatsisartuni, Naalakkersuisuni Kommuninilu peqataanikuusunga, kisianni ilittut ittumik siornatigut takunikuunngilanga.

Ukiut arfiniliinnaat ingerlaneranni Inatsisartuullutillu, Naalakkersuisuuvutit Inatsisartullu Siulittaasuattut tamanit katersuuffigineqarlutit qinerneqarlutit.

Arnaavutit nukittooq, timikkut tarnikkullu. Qitornatsinnut sisamaasunut anaanaalluartuuvutit – aamma ilinniarluarsimasuuvutit, ilami kukkunerussanngilaq oqassalluni meeqqavut kissumiaatigalugit ilinniakkannik ingerlatsiinnarnak naammassinnittaravit.

Ukioq kingulleq Inatsisartut Siulittaasuattut – allanit sallerpaallutik, demokratiimik tunngaveqarluta ingerlatsinitsinni pissaanerit pingasuinngorlugit aggorneqarsimanerat – ilaasa ataqqiunnaarlugu ingerlatsileraluarnerat, illit Inatsisartoqarneq sutigut tamatigut illersorlugu suligavit, Inatsisartoqarnerlu ajugaatillugu – soorunami.

Taamaammat aamma ukiarmi Inatsisartut tamarmik katersuuffigalutit Inatsisartut Siulittaasuattut qinermatsit, qinersisartuusugut tulluusimaartugut amerlaqaagut. Politikkikkummi sulinermi angusaqassagaanni katersuuffiusariaqarpoq, uangalu qularnanga – piukkutigaarlutit allanullu innersuukkusullutit, aqagu qinersiartuleruma qinissavakkit.

Qanortoq aqagu angusarissaarina.

#Ataatsimoorluta #Peqatigiilluta #Siumut

Asannittumik inuulluaqqusillunga,


Jørgen Wæver Johansen

Nunatsinni naleqarnerulersitsineq piviusunngussappat fabrikkini sulisut pingaartinnerullugit sulisoqartariaqarpoq!

”Aalisakkanik tunisassiornerit naleqarnerulersitsiviusumik ingerlanneqartassapput, tunissassiarineqartut suulluunniit sapinngisamik annertunerpaamik suliarereerlugit pisiniarfinni pisiarineqariaannanngortarnissaat siunertaralugu. Tamannali anguneqassappat pisariaqartinneqarpoq tunisassiorfinni sulisut ataavartumik piginnaanngorsarneqarlutillu ilinniartinneqarnissaannut aaqqissuussamik ingerlatsinissaq.” 
(Siumup Inatsisartunut qineqqusaarutaa 2021)

Nunatsinni innuttaasut 4.300-t sinneqartut aalisarneq, aalisakkanillu tunisassiorfinni nalittorsaanermik aalisakkanillu niueruteqarnermik inuuniuteqarput. 

Nunatsinni tunisassiorfiit tunitsiviillu 48-pput, suliffinnilu taakkunani inuppassuit, ullut tamaasa, amerlanerni ukioq kaajallallugu, sulisarput – ataqqinangaartumik nunatta pissarititaanik naleqarnerulersitsinermik suliaqarlutik. Tunisassiaallu taakku nunatta avataanut tunineqartarnerat tunngavigalugu aningaasanik nutaanik nunatsinnut pilersitsisuupput.

Politikkikkut qinikkanit kissaatigineqartuarpoq pisuussutitta uumassusillit sapinngisamik tunisassiassatut piareerlugit, taamaaliornermilu naleqarnerulersillugit avammut tunineqartarnissaat. 

Siumumi aamma uagut taamatut anguniagaqarpugut.  Illua tungaanili pissutsit piviusut – pisortat namminneq suliffeqarfiutaanni, Royal Greenlandimi suliffissuarni tunisassiorfiusuni annerni (arfinilinni) suliffeqarfiup nammineq misissuinerata takutippaa: Tunisassiornerup iluani sulisorisat suliaminnut tulluartumik ilinniagaqarsimasut pikkorissarsimasulluunniit 4%-inik ikinnerusut!!! 

Kisitsisit tunisassiorfinni namminersortunit pigineqartuni qularnanngitsumik taamatut aamma isikkoqassapput.

Aalisakkanik tunisassiornerit naleqarnerulersitsiviusumik ingerlanneqassappata, tunissassiarineqartullu suulluunniit sapinngisamik annertunerpaamik suliarereerlugit pisiniarfinni pisiarineqariaannanngortarnissaat siunertaralugu sulisoqassappat. Taava nassuerutigisariaqarparput tamanna anguneqassappat pisariaqartinneqangaarmat tunisassiorfinni sulisut ataavartumik piginnaanngorsarneqarlutillu ilinniartinneqarnissaannut aaqqissuussamik ingerlatsilernissaq.

Suliaq tamanna Siumumit pingaartillugu piviusunngortissavarput.  Partiillu allat peqatiseraagut,ataasimoorluta, suleqatigiiffigissagipput tunisassiorfinni, fabrikkini tunitsivinilu sulisartut pikkorissarneqaannaratik aalajangersimasumik ilinniartinneqartarnissaat.  Ilinniartitsinerit tamakku aamma najugaqarfik qimanngikkaluarlugu piumagaanni aaqqissuunneqarsinnaaneri suliarineqarsinnaavoq, taamaalilluni tunisassiorneq ingerlaavartoq annerusumik innarlernagu piginnaanngorsaanerit ilinniartitsinerillu ingerlanneqarsinnaasunngorlugit.

Nunarput kivitseqatigiinnikkut nukittorsassavarput – ataatsimoorutta angusassagut killeqanngillat. Qaa peqatigiitta #Ataatsimoorluta #Siumut.

Inussiarnersumik Inuulluaqqusillunga,


Vivian Motzfeldt
Siulittaasup tullia siulleq, Siumut

Øget forædling her i landet forudsætter at fabriksarbejderne bliver prioriteret!

”Forædling og merværdiskabelse skal være grundlaget ved fiske-produktion, dette skal udmunde i al slags produktudvikling som er færdiglavede og indkøbsklare forbrugsvarer, der står indkøbsklar i butikker for forbrugere. For at opnå dette, er det nødvendigt at der er en struktur, der gør at der gives løbende kompetencegivende uddannelser og kurser for ansatte.”
(Siumut’s Valgprogram, Inatsisartut 2021)

Der er 4.300 medborgere i vort land som beskæftiger sig med og lever af fiskeri, fiskeri relateret industri og handel med fiskeprodukter. 

På landsbasis har vi 48 fiskefabrikker og indhandlingssteder, og her arbejder rigtig mange mennesker hver dag, og de fleste steder – året rundt, med det ærefulde erhverv: At forædle og skabe merværdi ud af vort lands fiskeressourcer. 

De produkter som disse medarbejdere skaber bliver efterfølgende eksporteret, og indtjeningen fra disse produkter er det der skaber reel værditilvækst i samfundet.

Samtlige politikkere har et vedvarende ønske om at vort lands levende ressourcer, skal forædles så meget som muligt – og i samme ombæring skabe så megen merværdi som muligt – førend disse produkter eksporteres.

Sådanne målsætninger har vi også i Siumut. Men, på den anden side, så er det en realitet – at hos Selvstyrets offentligt ejede selskab Royal Greenland, der viser selskabets egne undersøgelser ved selskabets seks største fabrikker, at: Iblandt alle ansatte ved produktionen, er det under 4%!!! af de ansatte som har en produktions relevant uddannelse eller nødvendige kompetencegivende kurser.   

Tallene er højst sandsynligt ligeså tankevækkende hos de privatejede fiskefabrikker.

Hvis den højst mulige værdiskabelse skal ske indenfor fiskeindustrien, og flest mulige råvarer skal omdannes til færdigvarer, som er klar til direkte salg til forbrugerne, så må vi indrømme, at dette alene kan opnås ved at vi fokuserer på og prioriterer en kontinuerlig kompetenceudvikling af de ansatte ved fabrikkerne.

Dette vigtige arbejde vil vi fra Siumut gennemføre, og vi vil gerne invitere de andre partier med i dette arbejde, så vi i fællesskab samarbejder for at der udvikles målrettede uddannelsestiltag for fabriksarbejderne. Hvis viljen er der, mener vi også at disse uddannelsesforløb kan og bør arrangeres decentralt, således at de kontinuerligt kan gennemføres uden mærkbart at påvirke den igangværende produktion.

Sammen gør vi vort land stærkere – hvis vi står sammen er der ingen grænser for hvad vi kan opnå. Lad os vælge fællesskabet #Ataatsimoorluta #Siumut.

Med venlig hilsen,
Inussiarnersumik Inuulluaqqusillunga,


Vivian Motzfeldt
Politisk næstformand, Siumut